Recykling w świecie biegowym. Jak radzą sobie z nim najwięksi producenci sprzętu sportowego?
[Aktualizacja 06.04.2023]
Nadmierna ilość generowanych przed ludzi odpadów osiągnęła punkt krytyczny. Dotyczy obecnie niemal każdej dziedziny naszego życia. Od lat wszyscy zadają sobie pytanie – jak je zmniejszyć? Tworzenie produktów odpowiedzialnych za środowisko nie jest łatwym zadaniem. Nie tylko należy wziąć pod uwagę jakość materiałów, sam proces produkcyjny, ale i następnie jego transport.
Buty do biegania i odzież wykorzystują wiele materiałów zaawansowanych technologicznie. Produkty muszą być funkcjonalne i lekkie. Jednocześnie sprzęt ma swój określony żywot zależny od tego, jak mocno go eksploatujemy [więcej: Kiedy wymienić buty biegowe?] i jak dbamy o niego [więcej: Jak dbać o buty do biegania?]
Jak ograniczyć produkcję zbędnych odpadów? Przed takim wyzwaniem stają zarówno najwięksi gracze na rynku, jak i mniejsi producenci sprzętu sportowego. Jak sobie z tym radzą? Co stoi za hasłami: Play Minded, End Plastic Waste czy Move to Zero?
Przyjrzyjmy się wybranym, znanym wśród biegaczy markom jak: Salomon, adidas, Nike, ASICS czy Brooks. Każda z marek ma swoje szerokie programy, dlatego przytoczymy tylko wybrane działania.
Salomon
Salomon to marka powstała w 1947 r. w mieście Annecy, w sercu francuskich Alp. Salomon jest zaangażowany w promowanie zrównoważonego rozwoju we wszystkich aspektach swojej działalności, od projektowania produktów, przez produkcję, aż po wysyłkę. Ma również wytyczne dla swoich ambasadorów. Firma podkreśla, że nieustannie pracuje nad zmniejszeniem wpływu na środowisko i zwiększeniem wykorzystania zrównoważonych materiałów i procesów.
Choć marka znana jest głównie z tworzenia produktów do biegania w terenie. Od lat pracuje również nad produktami spełniającymi wymagania zawodników preferujących biegi asfaltowe, rezultatem jest choćby najnowsza kolekcja Aero, ale i aktualizacja już dostępnego od 2021 r. produktu szczególnie "eco friendly" –modelu Salomon Index 02x.
Już w 2019 r. Salomon ogłosił szczegóły swojego programu nazwanego: Play Minded. Dotyczył on natychmiastowego i długoterminowego zobowiązania firmy do prowadzenia działalności w bardziej zrównoważony sposób. To również już wtedy marka przedstawia koncepcję nowego buta do biegania, który można w pełni przetworzyć w skorupę buta narciarskiego. Ostatecznie finalna wersja, wspomnianego Index.01, zaprezentowano w 2020 r., a do sprzedaży trafia wiosną tego roku.
Program Salomon Play Minded zawiera kilka kategorii m.in. zarówno ochronę miejsc, z których korzystają sportowcy na każdym poziomie zaawansowania, tworzenie produktów bardziej przyjaznych środowisku, jak i edukację. Opiera się na prostym przekonaniu, jak zaznacza marka, że im bardziej ludzie rozumieją i doceniają swoje otoczenie – środowisko naturalne i ich wpływ na nie, tym bardziej będą je cenić i dbać o nie.
Powstanie Index to jeden z elementów programu – zmniejszenie ilości odpadów materiałowych. But jest uniwersalny, sprawdzi się podczas treningu, jak i do chodzenia na co dzień. W pełni nadaje się do recyklingu, ale bez poświęcania cech stanowiących o wydajności butów marki Salomon. Unikalne materiały i konstrukcja Index.01 sprawiły, że dla marki Salomon marzenie stało się rzeczywistością.
Co w nim wyjątkowego? Do wytworzenia wykorzystano poliester z recyklingu (w górnej części) i termoplastyczny poliuretan wypełniony azotem w dolnej części [jego zaktualizowana wersja zastosowana w 2. edycji, zapewnia poprawę miękkości]. Model ma dwa kolory, które wyraźnie pokazują, jak pod koniec okresu użytkowania buta, można go rozdzielić.
Po oddzieleniu dolna jednostka zostaje zmielona na drobne granulki, a następnie połączona z pierwotnym TPU, aby w Europie wyprodukować buty narciarskie Salomon i inne produkty. Poliestrową cholewkę można również ponownie wykorzystać w tworzeniu materiału. Cholewka z kolei zostaje zeszlifowana, a następnie przekształcona w przędzę i wykorzystana do produkcji tkaniny. Nić używana do zszycia górnej i dolnej części jest również poliestrowa, dzięki czemu może być częścią górnych materiałów pochodzących z recyklingu.
Aby rozpocząć proces recyklingu, biegacze posiadający Index mogą po prostu odwiedzić stronę salomon.com i wydrukować etykietę wysyłkową, aby bezpłatnie wysłać buty do najbliższego punktu zbiórki. Stamtąd buty rozpoczną swoją podróż w kierunku “drugiego życia” [więcej o modelu: Salomon INDEX.02 – lżejszy, wciąż w 100% nadający się do recyklingu].
Ponadto wewnątrz butów marka nie używa papieru do wypychania, nie ma też żadnych dodatkowych zawieszek, aby zmniejszyć marnotrawstwo materiału.
Salomon już kilka lata temu ogłosił, że do 2025 r. 70% odpadów powstających w wyniku działalności zostanie poddanych recyklingowi lub będzie ponownie wykorzystane, a wpływ każdego produktu marki na środowisko będzie widoczny dla konsumentów.
adidas
Adidas, podobnie jak wiele innych firm z branży sportowej, zobowiązał się do zmniejszenia swojego wpływu na środowisko i promowania zrównoważonego rozwoju. Jako jedna z pierwszych marek, zaczęła mówić o nim głośni. Adidas oferuje ogólnofirmowy program szkoleń w zakresie zrównoważonego rozwoju dostępny dla wszystkich pracowników, edukując ich, jak myśleć i działać w sposób zrównoważony, umożliwiając im stanie się ambasadorami zrównoważonego rozwoju i zachęcając wszystkich do podejmowania osobistych i zawodowych zobowiązań.
Producent już w 2015 r. wyraził swoje zaangażowanie w walkę o poprawę stanu środowiska. W tym celu adidas stworzył bardziej zrównoważony biznesplan. Zaczął od drobnych kroków jak zaprzestanie używania plastikowych butelek na spotkaniach w swojej głównej siedzibie w Niemczech. To były tylko początki.
Marka nawiązała współpracę z Parley for the Oceans, aby ponownie wykorzystać miliony kilogramów plastiku, które zanieczyszczają oceany. Już w badaniach z 2015 r. szacowano, że rocznie około ośmiu milionów ton odpadów z tworzyw sztucznych trafia do oceanów z lądu, zanieczyszczając wodę, zabijając zwierzęta, a i zdarza się, wracają do nas w pożywieniu. Większość plastiku w oceanie ulega bowiem rozbiciu na małe kawałki, przez to bywa pożywieniem dla żyjących w wodach ryb.
Zamiast marnotrawić, marka znalazła inteligentny sposób wykorzystania recyklingu dla swoich i planety korzyści. Efektem było powstanie linii butów i odzieży Parley, wykorzystujących elementy pochodzące z recyklingu.
Adidas dąży do tego, aby do 2024 r. we wszystkich produktach zastąpić pierwotny poliester poliestrem pochodzącym z recyklingu. Już teraz zaobserwowano spory wzrost, 96% całego poliestru użytego w 2022 r. zostało poddane recyklingowi.
W jednym z najbardziej flagowych produktów adidas Ultraboost projektanci wykorzystali częściowo poliester pochodzący, z recyklingu, podeszwa zewnętrzna jest wykonana z gumy pochodzącej z recyklingu, a pianka Boost w podeszwie zawiera procent materiałów pochodzących z recyklingu [więcej o samym modelu: adidas UltraBoost Light – flagowy model teraz znacznie lżejszy! Co się zmieniło?].
Sprawdź adidas Ultraboost Light
Marka od lat zwraca również uwagę na ograniczenie ilości zużywanej wody wymaganej do wytworzenia produktów. Do takich inicjatyw należą: Zero Dye i Dope-Dye, czyli sposób barwienia bądź też rezygnacja z farbowania materiałów. W przypadku tej pierwszej – włókna materiału pozostają w ich naturalnym kolorze. Z kolei Dope-Dye charakteryzuje się tym, że barwiony jest bezpośrednio podstawowy, surowy materiał już na początku procesu produkcyjnego, co drastycznie pozwala zmniejszyć ilość potrzebnej wody.
Nike
Marka Nike również dąży do zerowej emisji dwutlenku węgla i zerowej ilości odpadów pod hasłem: Move to Zero. Jest to możliwe dzięki ponownemu wykorzystaniu istniejących tworzyw sztucznych, przędzy i tekstyliów, które znacznie zmniejszają emisje. Marka już dawno wdrożyła programy Reuse-A-Shoe i Nike Grind, które nadają produktom drugie życie, przekształcają odpady w nowe produkty m.in. place zabaw, bieżnie i korty.
Już w 2018 r. Nike był pionierem w branży pod kątem wykorzystania poliestru z recyklingu. Jednym z najbardziej znanych materiałów jest Flyknit, stosowany zarówno w odzieży, jak i obuwiu m.in. Nike ZoomX Invincible Run Flyknit [więcej o modelu: Nike Invincible 3 – komfort w nowym wydaniu. Co się zmieniło?].
Nike Flyknit to lekka, precyzyjnie opracowana tkanina, która zużywa średnio 60% mniej odpadów niż w przypadku tradycyjnej produkcji cholewek. Każda cholewka buta wykonana z Flyknit zawiera 6-7 plastikowych butelek.
Dodatkowo przy wielu produktach możemy się spotkać, po prostu z informacją, że do wytworzenia wykorzystano poliester z recyklingu. Oznacza to tyle, że materiał w produktach jest wykonany z plastikowych butelek pochodzących z recyklingu, które są czyszczone, rozdrabniane na płatki i przekształcane w granulki. Następnie są one przędzone w nową, wysokiej jakości przędzę, która zapewnia najwyższą wydajność przy mniejszym wpływie na środowisko. Recyklingowany poliester ogranicza ilość odpadów i redukuje emisję dwutlenku węgla o około 30 procent w porównaniu do pierwotnego poliestru.
ASICS
Marka ASICS też poszła tym tropem. Zobowiązała się do 2030 r. zastąpić wszystkie pierwotne materiały poliestrowe używane w odzieży i obuwiu bardziej zrównoważonymi alternatywami pochodzącymi z recyklingu. Choć perspektywa z pozoru wydaje się jeszcze odległa, to marka już produkuje przędzę poliestrową z recyklingu. Większość materiału poliestrowego z recyklingu ASICS pochodzi z przetworzonych butelek PET.
Jednym z projektów wykorzystujących ten rodzaj plastiku jest Ocean Waste Project. Projekt rozpoczął się w 2020 roku, kiedy ASICS współpracował z lokalną fabryką odzieży na Sri Lance. Dzięki temu powstała kolekcja produktów wykonanych z butelek PET znalezionych na plażach Sri Lanki. Projekt Ocean Waste jest kontynuowany w obecnym roku, a marka dąży do odzyskiwania jeszcze większej liczby butelek PET z dróg wodnych na Sri Lance.
ASICS stworzył również specjalny projekt modelu "Tokio 2020". Dla japońskiej drużyny olimpijskiej i paraolimpijskiej przygotował specjalną odzież, która została wykonana z ubrań pochodzących z recyklingu, podarowanych przez ludzi z całego kraju. Wykorzystanie zaawansowanej technologii pozwala ASICS na recykling, przeróbkę i zmianę stylu wyrzuconych materiałów na nowe projekty tekstylne. Już wiadomo, że marka rozszerza ten program do tworzenia kolejnych kolekcji m.in. obuwia.
Marka zwróciła również uwagę na ekologiczne opakowania dla nowych produktów. Dąży do wykorzystania pudełek, które powstały w 100% z recyklingu, zawierające około 10% mniej materiału niż standardowe opakowania. Pudełka wykonane zgodnie z ideą „sustainable fashion” już od lipca 2020 r. zostały wprowadzone na rynek.
Japoński producent podejmuje kolejne kroki w celu włączenia do swoich produktów bardziej przyjaznych dla środowiska materiałów i procesów produkcyjnych. Efektem jest najnowsza pianka FF BLAST™ PLUS ECO zastosowana w najnowszym, flagowym modelu ASICS Gel-Nimbus 25. Materiał wykorzystany do podeszwy powstał w co najmniej 20% z materiału biologicznego ze źródeł odnawialnych, takich jak resztki odpadów [więcej o modelu: ASICS Gel-Nimbus 25. Co nowego? Czym się wyróżnia?].
Brooks
Poliester z recyklingu i biodegradowalne podeszwy środkowe w obuwiu to elementy, nad którymi pracuje również zespół marki Brooks. Przykładem jest wykorzystywana od 2007 r. pianka BioMoGo, która rozkłada się 50 razy szybciej niż EVA. Jednocześnie marka nie zastrzegła swojej ekologicznej technologii, dla dobra środowiska była gotowa dzielić się nią z innymi.
Brooks deklaruje przejście w 100% recyklingowany poliester w obuwiu i nowych materiałach odzieżowych do 2023 r. oraz zero odpadów produkcyjnych na wysypiskach do 2025 r.
W produktach marka spory postęp zrobiła zwłaszcza w modelu Ghost. Już 14. edycja była pierwszym, neutralnym produktem pod względem emisji dwutlenku węgla. Amerykański producent zaczął od zmiany neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla od Ghost, ponieważ jest to jeden z naszych najlepiej sprzedających się produktów i ma największy natychmiastowy wpływ.
Najnowsza odsłona Brooks Ghost 15 idzie jeszcze dalej zgodnie z deklaracjami. Emisja dwutlenku węgla przez Ghost 15 wynosi 9,27 kgCO₂eq, czyli udało się zredukować ją o 6% w porównaniu do Ghost 14. Marka oceniła to na podstawie dogłębnej analizy wpływu cyklu życia produktu, wykorzystując metodologię śladu środowiskowego produktu (PEF), obecną normę Komisji Europejskiej. Wpływ węgla obejmuje pełny cykl życia buta Ghost 15: produkcję materiałów, montaż produktu, pakowanie, dystrybucję i wycofanie z eksploatacji. W Brooks Ghost 15 zwiększono ilość materiałów pochodzących z recyklingu z 9% do 24% – to redukcja ekwiwalentu dwutlenku węgla o 417 gramów, co równe jest: 6 plastikowym butelkom czy 50 ładowaniom telefonu.
Rekompensaty emisji dwutlenku węgla pochodzą z projektów, które zapobiegają, usuwają lub redukują węgiel z atmosfery poprzez działania takie jak inwestycje w energię odnawialną, zmniejszenie naszej zależności od energii z paliw kopalnych, sadzenie lasów i zmiana użytkowania gruntów.
To również jeden z kluczowych etapów ogłoszonego przez markę zobowiązania do osiągnięcia zerowej emisji dwutlenku węgla netto do 2040 r.
Brooks współpracuje również z organizacją Souls4Soles, która daje butom do biegania nowe życie. Soles4Souls przekazuje 99% swoich butów potrzebującym w 127 krajach. Pozostały 1 procent trafia do zakładu przekształcania odpadów w energię, w którym są one wykorzystywane do produkcji ekologicznie czystej i odnawialnej energii, która zasila szpital, bazę wojskową i szkołę.
To tylko wybrane przykłady działań wybranych marek. Obecnie każdy producent ma swój rozbudowany program, który ma pomóc w zrównoważonym rozwoju. Ile się uda osiągnąć? Już teraz zauważalny jest spory postęp. Niektóre daty są nie aż tak odległe, zatem będzie można powiedzieć – sprawdzam i zweryfikować faktyczne realizacje.
Bądź na bieżąco zapisz się do newslettera
Zapisz się